Miras Davası Rehberi: Süreç, Türleri ve Bilinmesi Gerekenler

Miras Davası Nedir?

Miras davası, bir kişinin vefatı (murisin ölümü) üzerine geride bıraktığı mal varlığının (tereke) yasal mirasçılar ve varsa atanmış mirasçılar arasında paylaştırılması sürecinde ortaya çıkan hukuki uyuşmazlıkların çözümü için açılan davaların genel adıdır. Türk Medeni Kanunu'nda tek bir 'miras davası' türü yoktur; uyuşmazlığın niteliğine göre farklı dava türleri bulunmaktadır.

Sık Karşılaşılan Miras Davası Türleri

Miras hukuku kapsamında en sık açılan dava türleri şunlardır:

• Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi) Alınması Davası

  Mirasçıların kimler olduğunu ve miras paylarını gösteren resmi belgenin alınması için açılan davadır. Bu belge, diğer tüm miras işlemlerinin temelini oluşturur. Genellikle hasımsız (çekişmesiz) olarak açılır.

• Tenkis Davası

  Miras bırakanın, saklı pay sahibi mirasçıların (altsoy, eş, anne-baba) yasal miras haklarını ihlal eden ölüme bağlı veya sağlar arası karşılıksız kazandırmalarına karşı açılan davadır. Bu dava ile saklı paya yapılan tecavüzün giderilmesi amaçlanır.

• Muris Muvazaası (Mirastan Mal Kaçırma) Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası

  Miras bırakanın, mirasçılarından mal kaçırmak amacıyla aslında bağışlamak istediği bir taşınmazı tapuda satış gibi göstermesi durumunda açılan davadır. Bu dava ile hileli işlemin iptali ve taşınmazın terekeye geri döndürülmesi hedeflenir.

• Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şüyu) Davası

  Mirasçılar, miras kalan mal varlığı üzerinde anlaşarak paylaşım yapamazlarsa, herhangi bir mirasçının talebi üzerine mahkeme kararıyla bu ortaklığın sona erdirilmesi için açılan davadır. Mallar ya aynen taksim edilir ya da satılarak bedeli mirasçılar arasında paylaştırılır.

• Mirasın Reddi Davası

  Yasal veya atanmış mirasçıların, murisin borçlarından sorumlu olmamak için mirası reddetme hakkı vardır. Mirasın gerçek reddi, murisin ölümünden sonra 3 ay içinde Sulh Hukuk Mahkemesi'ne yapılacak bir beyanla gerçekleştirilir.

• Miras Sebebiyle İstihkak Davası

  Mirasçılık sıfatına sahip bir kişinin, miras malını elinde bulunduran fakat mirasçı olmayan bir kişiden geri almak için açtığı davadır.

Miras Davası Nasıl Açılır?

Miras davası açma süreci genel hatlarıyla şu adımları içerir:

1. Görevli ve Yetkili Mahkemenin Tespiti: Dava türüne göre görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesi veya Asliye Hukuk Mahkemesi olabilir. Yetkili mahkeme ise genellikle miras bırakanın son yerleşim yeri mahkemesidir.
2. Dava Dilekçesinin Hazırlanması: Hukuki argümanların, taleplerin ve delillerin açıkça belirtildiği bir dava dilekçesi hazırlanmalıdır.
3. Harç ve Giderlerin Ödenmesi: Dava açılırken mahkeme veznesine gerekli harç ve masraflar yatırılmalıdır.
4. Davanın Takibi: Dilekçelerin teatisi, delillerin toplanması, duruşmalar, tanık dinlenmesi ve bilirkişi incelemesi gibi aşamaları içeren dava sürecinin titizlikle takip edilmesi gerekir.

Miras Davalarında Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süreler

Miras davalarında süreler çok önemlidir. Örneğin; tenkis davası, saklı payın zedelendiğinin öğrenilmesinden itibaren 1 yıl ve her halde vasiyetnamelerde açılma tarihinden, diğer tasarruflarda mirasın açılmasından itibaren 10 yıl içinde açılmalıdır. Muris muvazaası davasında ise kural olarak zamanaşımı veya hak düşürücü süre yoktur. Her dava türü için farklı süreler öngörüldüğünden, hak kaybı yaşamamak için bir avukata danışmak kritik öneme sahiptir.